مراکز داده لبه (Edge Data Centers) تأسیسات کوچکتری هستند که در نزدیکی کاربران قرار دارند و منابع پردازش ابری و محتوای کش‌شده را به کاربران نهایی ارائه می‌دهند. این مراکز معمولاً به یک مرکز داده مرکزی بزرگ‌تر یا چندین مرکز داده متصل می‌شوند.
با پردازش داده‌ها و ارائه خدمات در نزدیک‌ترین نقطه ممکن به کاربران، رایانش لبه (Edge Computing) به سازمان‌ها کمک می‌کند تا تأخیر (Latency) را کاهش داده و تجربه کاربری را بهبود بخشند.
چرا به مراکز داده لبه (Edge Data Centers) نیاز داریم؟
تأخیر (Latency) همیشه یک چالش برای مدیران مراکز داده بوده است، اما در سال‌های اخیر با رشد کلان‌داده (Big Data)، اینترنت اشیا (IoT)، سرویس‌های ابری، استریمینگ و سایر روندهای فناوری، به یک دغدغه حیاتی تبدیل شده است. کاربران نهایی و دستگاه‌ها انتظار دارند که در هر زمان و مکان به برنامه‌ها، خدمات و داده‌های ذخیره‌شده در مراکز داده امروزی دسترسی داشته باشند، و تأخیر دیگر قابل‌قبول نیست.
به همین دلیل، سازمان‌ها در صنایع مختلف در حال ایجاد مراکز داده لبه به‌عنوان راهکاری پُرسرعت و مقرون‌به‌صرفه برای ارائه محتوا و خدمات به مشتریان خود هستند.
ویژگی‌های کلیدی مراکز داده لبه (Edge Data Centers)
مراکز داده لبه بسته به نقش، صنعت یا اولویت‌های متخصصان مراکز داده ممکن است تعاریف متفاوتی داشته باشند، به‌ویژه با توجه به اینکه این مفهوم هنوز در مراحل اولیه پذیرش گسترده است. با این حال، بیشتر تعاریف شامل ویژگی‌های کلیدی زیر هستند:
- محلی: مراکز داده لبه در نزدیکی مناطقی که خدمت‌رسانی می‌کنند قرار دارند و معمولاً از راه دور مدیریت می‌شوند.
- کوچک: این مراکز دارای همان اجزای یک مرکز داده سنتی هستند، اما در فضایی بسیار کوچک‌تر جای می‌گیرند.
- بخشی از یک استقرار بزرگ‌تر: یک مرکز داده لبه یکی از چندین مرکز در یک شبکه پیچیده شامل یک مرکز داده مرکزی سازمانی است.
- حیاتی (Mission-Critical): مراکز داده لبه میزبان داده‌ها، برنامه‌ها و خدمات حیاتی هستند که برای پردازش و ذخیره‌سازی لبه‌ای طراحی شده‌اند.
کاربردهای اصلی محاسبات لبه (Edge Computing)
طبق گزارش گارتنر (۲۰۱۸)، در حال حاضر حدود ۱۰٪ از داده‌ها خارج از مراکز داده مرکزی یا فضای ابری ایجاد و پردازش می‌شوند، اما این رقم تا سال ۲۰۲۵ به ۷۵٪ خواهد رسید. در ادامه، برخی از مهم‌ترین کاربردهای محاسبات لبه آورده شده است:
۱. وسایل نقلیه خودران (Autonomous Vehicles)
- خودروهای خودران داده‌ها را در زمان واقعی جمع‌آوری، پردازش و به اشتراک می‌گذارند، که موجب افزایش ایمنی در حمل‌ونقل می‌شود.
۲. شهرهای هوشمند (Smart Cities)
- جمع‌آوری و تحلیل آنی داده‌های مربوط به ترافیک، خدمات شهری و زیرساخت‌ها، به مسئولان شهری امکان می‌دهد تا به سرعت به مشکلات واکنش نشان دهند.
۳. تولید و صنعت (Manufacturing)
- تجهیز دستگاه‌های صنعتی مبتنی بر اینترنت اشیا (IoT) با قابلیت‌های پردازش و ذخیره‌سازی داده، امکان نگهداری پیش‌بینانه و بهبود بهره‌وری انرژی را فراهم می‌کند.
۴. مؤسسات مالی (Financial Institutions)
- کاهش تأخیر در پردازش داده‌ها به مؤسسات بانکی و شرکت‌های معاملاتی پرحجم کمک می‌کند تا الگوریتم‌های معاملاتی را سریع‌تر اجرا کرده و سود بیشتری کسب کنند.
۵. پزشکی از راه دور (Telemedicine)
- ارائه‌دهندگان خدمات درمانی می‌توانند به‌طور فوری به داده‌های حیاتی بیماران که از دستگاه‌های پایش سلامت و دستبندهای هوشمند جمع‌آوری شده، دسترسی پیدا کنند.
۶. واقعیت افزوده (Augmented Reality – AR)
- فناوری AR که نیاز به پردازش آنی داده‌ها دارد، توسط خرده‌فروشان برای ایجاد یک تجربه خرید غوطه‌ورتر در فروشگاه‌ها به کار گرفته می‌شود.
۷. دستیارهای هوش مصنوعی (AI Virtual Assistants)
- پردازش داده‌های دستیارهای مجازی خانگی به‌صورت محلی توزیع شده، که باعث بهبود عملکرد و کاهش تأخیر می‌شود.
۸. نظارت تصویری (Video Monitoring)
- دوربین‌های نظارتی، به‌ویژه آن‌هایی که مجهز به تشخیص حرکت و شناسایی چهره هستند، داده‌های حجیمی را ضبط کرده که می‌توانند به‌صورت محلی پردازش شوند.
۹. بازی‌های ویدیویی (Gaming)
- بازی‌های چندنفره نیازمند پهنای باند بالا و تأخیر کم هستند، که باعث شکل‌گیری فناوری گیمینگ ابری (Cloud Gaming) شده است.
۱۰. تحویل محتوا (Content Delivery)
- کش کردن محتوا در نقاط لبه باعث می‌شود داده‌ها در چند میلی‌ثانیه به کاربران نهایی تحویل داده شوند.
نقش DCIM در مراکز داده لبه (Edge Data Centers)
مدیریت مراکز داده لبه با چالش‌های خاصی همراه است، از جمله هدایت صحیح تکنسین‌ها برای انجام تغییرات، نظارت بر سلامت مراکز داده در چندین مکان، و مدیریت کلیه دارایی‌ها و اتصالات در سراسر زیرساخت مرکز داده. مدیریت از راه دور این مراکز معمولاً نیازمند ترکیبی از چندین ابزار مدیریت از راه دور، قابلیت‌های تحلیلی و پایگاه‌های داده مختلف است که می‌تواند منجر به عدم دقت در داده‌ها، دستورهای کاری نادرست، و تصمیم‌گیری‌های ضعیف شود.
نرم‌افزار DCIM (مدیریت زیرساخت مرکز داده) راهکاری جامع در اختیار مدیران مراکز داده قرار می‌دهد که امکان مشاهده دارایی‌ها، توان، اتصالات، خنک‌سازی و امنیت فیزیکی را در چندین مکان به‌صورت یکپارچه فراهم می‌کند. این نرم‌افزار نه‌تنها مدیریت تغییرات را ساده و دقیق می‌کند، بلکه با قابلیت‌های مدیریت از راه دور و تحلیل داده‌ها، به مدیران مراکز داده لبه کمک می‌کند تا تأخیر را کاهش داده و در عین حال، دسترس‌پذیری و پایداری سیستم‌ها را حفظ کنند.